Welke zijn de grootste leienreserves van de wereld?

Vandaag ga ik het hebben over de belangrijkste reserves in de wereld van leieen voor dakbedekking, en de kenmerken en het historische belang ervan. Allereerst wil ik er graag aan herinneren wat het verschil is tussen leien en leien voor dakbedekking.

Leien is een steensoort die relatief veel voorkomt in de aardkorst. Vanuit een geologisch oogpunt wordt ze gedefinieerd als een zeer fijnkorrelige steen rmet een metamorfe structuur die schistositeit wordt genoemd. Dankzij deze structuur kan de steen worden geopend in plakken met een variabele dikte.

Leien voor dakbedekking daarentegen, is een metamorf gesteente dat kan worden geopend in fijne bladen, die kunnen worden gebruikt als materiaal voor dakbedekkingen en daken. Onder deze benaming kunnen we meerdere steensoorten onderbrengen: metalutiet, leisteen stricto sensu, fylliet of glimmerschist.

Niet alle leien zijn geschikt voor gebruik in daken, en alle leien voor daken zijn niet strikt gezien leien.

Nu dit is opgehelderd, kijken we hoe ze verspreid zijn in de wereld. Vandaag de dag bevinden de belangrijkste reserves zich in het noordwesten van Spanje, tussen de provincies Ourense en Leon. Er bestaan verschillende soorten, die allemaal het volgende gemeen hebben: een kleurnuance tussen blauwachtig zwart en grijs, een textuur tussen ruw (grijze leien) en glad (zwarte leien) en een groot schilfervermogen, waardoor een dikte tussen 3 en 8 millimeter kan worden bereikt.

Deze leien voor dakbedekking is vergelijkbaar met de leisteen die traditioneel wordt ontgonnen in Frankrijk en Duitsland, landen met een lange leisteentraditie, waar de groeves al jarenlang zijn uitgeput. Bijna 80% van de leien voor dakbedekking die wereldwijd wordt verkocht komt van hier. In Spanje zijn er ook twee kleine reserves waar fyllieten worden geproduceerd, die groen- en grijskleurig (Bretoña, Lugo) en grijskleurig (Bernardos, Segovia) zijn.

In de rest van Europa waren er grote reserves in Wales, Frankrijk, Duitsland, Italië en de Tsjechische Republiek, maar deze zijn heden uitgeput. Er zijn alleen nog wat restactiviteiten, voornamelijk in Wales, waar leien met violet-groene en grijze kleuren wordt ontgonnen.

In het noorden van Italië is groene serpentijn zeer populair. Dit gesteente met een ruwe textuur, dat wordt geëxfolieerd in dikke blokken, wordt erg gewaardeerd in de hoge berggebieden aan beide zijden van de Italiaans-Zwitserse grens. In Scandinavië worden grijze en groene micachisten en kwartsieten ontgonnen uit dikke en ruwe rotsen.

Buiten Europa zijn grote reserves te vinden in de Verenigde Staten (Vermont, New York en Pennsylvanië), waar zwarte, violette, groene en rode leien wordt ontgonnen. De Amerikaanse reserves zijn klein in vergelijking met de Spaanse, en de leien wordt ontgonnen met explosieven in plaats van diamantdraad. Hierdoor is het ontginningspercentage van de reserves kleiner.

In Canada bevindt zich in Québec de reserve van Saint-Marc-du-Lac-Long, waar zwarte en gladde leien wordt geproduceerd. In deze groeve, waar diamantdraad wordt gebruikt, is de productie hoger dan in de andere groeves van het Noord-Amerikaanse continent.

In Zuid-Amerika zijn er de reserves van Minas Gerais, in Brazilië. Hier wordt een speciale soort leien voor dakbedekking geproduceerd, want het gesteente op zich is vanuit een geologisch oogpunt geen leien, maar metalutiet, een gesteente met een lagere metamorfe graad dan leisteen. Het is gemakkelijk te onderscheiden van leien, omdat het een mat uitzicht heeft, zonder structuur of draad op het oppervlak, en de snede is niet zo recht en zuiver als die van leien. Dit gesteente wordt voornamelijk ontgonnen in grijze en groene kleuren. In Argentinië ligt een groeve van groene fylliet, die vergelijkbaar is met die van het noorden van Spanje.

In Azië zijn er twee landen met een potentieel om leien te produceren, maar waar de productie nog niet van de grond is gekomen: India en China. Deze landen hebben een grote variëteit aan gesteentes, waardoor het soms moeilijk te begrijpen is wat ze werkelijk produceren. Elke pallet kan een verrassing zijn. Bovendien staat de leisteenindustrie in deze landen nog in de kinderschoentjes, de fabricage- en kwaliteitscontroleprocessen laten veel te wensen over. In India is er ook het bijkomende probleem van de kinderarbeid.

Op de kaart in bijlage, die ik al enkele jaren regelmatig bijwerk, zijn de belangrijkste reserves van leien voor dakbedekking te zien, en wordt de Internationale rangschikking van leien voor dakbedekking uit 2016 toegelicht.

De actieve reserves zijn aangeduid met een vierkant, en de uitgeputte reserves zijn aangegeven met een achthoek. We zien dat de meeste reserves geconcentreerd zijn in Europa, de wieg van de leisteentraditie. In de rest van de wereld werden de reserves geopend door Europese immigranten voor de bevoorrading van hun eigen land (VS, Canada, Australië) of als leveranciers voor de Europese markt (Brazilië, China, India).

Vandaag de dag staat de Spaanse leienindustrie voor dakbekleding vooraan op wereldniveau, op het gebied van productie en productkwaliteit en ook wat de service betreft. In sommige landen wordt voor een lagere prijs leisteen geproduceerd die vergelijkbaar is met de Spaanse leien, maar dit gaat altijd ten koste van de kwaliteit. Voor een belangrijk onderdeel van een gebouw zoals een dak moet altijd het best mogelijke materiaal worden gebruikt. En, belangrijker nog, voor en goede leisteen is niet alleen de kwaliteit van het product zelf belangrijk, maar ook de kwaliteit van de onderneming die het aanbiedt.

Dit artikel maakt deel uit van een serie, opgesteld door Víctor Cárdenes Van den Eynde. Op onze blog vind je nog meer artikels. Bekijk zeker deze video om een inzicht te verwerven in het productieproces van leieen.